Bangkalan,Maduracorner.com – Ta’ngartè ongghu apa maksodddâ malèng è tang dhisa arèya. Èsoro alako ta’ enḍâ’. Èsoro nokangè kajhu lesso. Èsoro dhâddhi makellar, lesso kèya. Tapè terro anḍi’a pèssè sabbhân arè, sabbhân bâkto, kaangghuy bâlânjhâ sarè-arè. Pas bârâmma? Ahèrra pas ngèco’.
Bânnè ghun kèyaè sè abhulâng kaangghuy ambhu jhâ’ ngèco’an ḍi’-anḍi’na tatangghâ sadhisa otabâ dhisa laèn. Tapè jhughân orèng biyasa, molaè tarètan dhibi’ sampè’ tatangghâ maènga’ kabbhi. Tapè pangghun ta’ meḍḍhâs. Pangghun ngèco’ bhâi. Sè èkèco’ molaè kèbân akantha sapè, embi’, ajâm ta’ kabitong polè. Ta’ lopot ḍâri kèco’an kèya ya rèya emmas aropa sello’, kalong, ghellang bân samacemma arta sè arghâ bân paju mon èjhuwâl. Ghun barâmma sè ngèbâ buru sapè? Mon embi’ bân ajhâm amè’ ḍhâmmang. Mon sapè?
Tamaso’ èkèco’ kèya akantha tivi, kabella tèlpon, pèyatan pèrèng cangkèr ghellas, jhemmuran angghuy. Poko’ kènnèng jhuwâl pagghun pajhu ka malèng.
È sèttong bâkto, dhisa pamèlèyan klèbun anyar. Klèbun sè anyar arèya tamaso’ èpèlè dhibi’ bân masyarakat. Salaènna ghi’ ngoḍâ, klèbun anyar arèya èyarèp samogha’a tèppa’ ḍâ’ orèng jhujhur sè ta’ kèra ngala’ ha’ bân jâtana orèng dhisana mon bâḍâ bhântowan ḍâri orèng attas.
Klèbun anyar arèya orèngnga soghâ’ bân soghi. Ca’na orèng bânnya’ ta’kèra korupsi, ta’ kèra nèleppan pèssèna naghâra polana jhât la soghi sabelluna dhâddhi klèbun. Iyâ mon pojhur, tekka’a soghi mon teppa’ ka sè mellak ka arta asajân ngala’an anḍi’na ra’yat. Polana ampon bânnya’ klèbun soghi asajân soghi tapè masyarakatta malarat sè èkakana sarè-arè, masyarakatta asajân mèskèn.
Dhâddhi parjâji pangrajâ kaangghuy nompo’ dhunnya ma’lè kennèng angghuy sakatoronan sampè’ pèttong toron. Dhâddhi masyarakatta èghâbây bathè èghâbây bhânè kaangghuy nambâ kasoghiyanna abâ’na.
Laèn bân klèbun è tang dhisa arèya. Loros ongghu, ta’ thong-nyalèthong, jhujhur, sabbhâr bân ngartè ka masyarakatta. Masyarakat ongghu-ongghu parcajâ jhâ’ kalèbunna ta’ kèra sèrong. Atambâ klèbun arèya andhi’ èlmo kètab maskè sakonè’, tao ka bânglabânga masèghit, ca’na orèng bânnya’.
Saèllana bâḍâ klèbun anyar, poskamling èpaoḍi’ polè kaangghuy ajâgâ kaamanan. Otamana amarghâ kaamanan kampong bisa èjâgâ. Klèbun sè anyar majâr orèng apikèt aghântèyan kaangghuy ajâgâ poskamling. Samènggu ḍumènggu nyaman tor aman ongghu. Tapè ollè bârâmpa mènggu anḍi’ klèbun anyar pas nganthang polè sè anyama malèng, akarkar polè ka ḍi’-anḍi’na orèng dhisa. Bânnya’ polè orèng kamalèngan.
Ahèrra, klèbun anyar pas ngolok sèttong orèng sè asal lambâ’ dhâddhi malèng tapè la ambu, atobhât ca’na. Èyolok klèbun, bèkkas malèng arèya pas ngoca’ jhâ’ malèng sè ngèco’an arèya pajhât pagghun malèng sè lambâ’, taḍâ’ malèng anyar.
Klèbun pas atanya;
“Bâramma kaangghuy maambhu malèng arèya? Masa’ iyâ dhisa arèya anḍi’ malèng husus ḍâri dhisa ḍinna’ dhibi’. Artèna kan kamalèngan è romana dhibi’ sè ngèco’ iyâ orèng romana dhibi’? Bâramma kaangghuy maambu?”
Sè bekkas malèng pas ngoca’;
“Mon tèrro ambuwa ghâmpang ongghuna.”
“Apa ra-kèra?”
“Orèng sè dhâddhi malèng arèya kan kèng lemmos sè alakowa? Sanajjân bhâḍân ghi’ kowat, ngoḍâ, èntara ḍâ’èmma bhâi kellar, tapè kèng lemmos sè alakowa. Tèrrona ghun anḍi’a pèssè sè ta’osa alako, mon parlo bâḍâ orèng atèr pèssè ka bengkona ma’lè asajân nyaman.”
“Mon ta’ alako sapa sè abhèrri’a pèssè? Ma’ ngala’ nyamanna dhibi’. Kabbhi orèng alako tèrro ngakana tèrro nyamana. Ma’ pas baḍâ orèng tèrro nyamana tèrro ngakana tapè ta’ kenceng usaha’a?” Ca’na klèbun .
“Iyah baḍâ, arèya bhuktèna, pas ngèco’.”
“Ngèco’ kan alako kèya? Kalakowan ta’ halal, mon palang ètangkep polisi, paghi’ ghi’ èsèksa è naraka. Ma’ nyarè malarat dhibi’.”
“Iya tao. Poko’na rèng-orèng sè ngèco’ arèya ghun tèrro anḍi’a bâjârân tapè ta’tèrro alakowa sè wet-rowet.”
Klèbun anyar pas mèkkèr. Ongghu-ongghu ta’nèmmo pèkkèran apa sè bisa maambu malèng arèya? È sèttong pèkkèran terro matennangnga dhisana bân masyarakatta. È sèttong pèkkèr tèrro maambhuwa malèng sè ta’ kenceng ambhu mon ta’ ghâlâ’â bâḍâ orèng agâji sabbhân bhulan.
Ahèrra klèbun ngoca’ polè;
“Bârampa ca’na sè èpènta,a sabbân bhulan?”
Tamoyya pas apèkkèr nèng enneng ta’ dhuli ajhâwâb.
“Mon bisa ca’na bherrâs saèssak bân pèssè saratos èbu sabbân bhulân.” Ca’na pas.
Klèbun takèrjhat. “Ollèya ḍimma sèngko’? Bân polè sè ngèco’ bânnè sèttong orèng tapè lèbbi ḍâri ḍuwâ’ orèng…”
Tamoyya langsung ajâwâb; “Sèngko’ arèya la marè atanya ḍâ’ orèng sè malèng arowa. Sèngko’ la ngoca’ ma’lè ambhu. Ca’na ta’ambhuwa mon ta’ghâlâ’â bâḍâ orèng sè bisa agâji.”
“Bârâmma mon èyokoma bhâih?” Klèbun nyobâ’ atanya polè.
“Ta’la tobuk aokom tapè kalowar polè ngèco’ polè. Taḍâ’ mèḍḍassa okoman. Èpamaso’ ka tahanan asajân nyaman. Tatèmmo paḍâ malèngnga salèng acarèta acator bâramma kangghuy bisa ngèco’ sè lèbbhi bânnya’ hasèlla ḍâgghi’ mon la kalowar ḍâri tahanan. Ma’ ècokocowa malèng.”
Klèbun pas èlang oca’. Ahèrra bit-abit klèbun nèmmo pèkkèran. “Iyâ, lah, ta’ arapa sèngko’ majhârâ sabbân bulân kanggghuy orèng-orèng arowa pèssè saratos èbu bân bherras saèssak sèttong orèng. Ta’ arapa la, poko’ tang masyarakat aman.”
Tamoyya pas mèsem pas amit molè. Klèbun apessenan kaangghuy orèng-orèng sè malèng arowa ḍâteng ḍâ’ romana klèbun ma’lè sajân jèllas maksot bân parèmbhâghân antara klèbun bân malèngnga.
Saèllana atèmmo klèbun bân malèng, klèbun pas ngoca’;
“Bisa ra-kèra maaman dhisa arèya kalamon sèngko’ abherri’ gâji bhulânan ḍâ’ bâ’na kabbhi arèya?”
Para’ abhârèngnga sè ajâwâb malèngnga;
“Bisa…bisa…”
“Iyâ, kalamon bisa, molaè bulân satèya bâ’na kakabbhi narèma gâji ḍâri sèngko’. Tapè kalamon ghi’ bâḍâ orèng dhisa ḍinna’ kamalèngan, ghâji pas langsung èpa’ambhu bân sèngko’. Bâriyâ jhânjhina yâ?”
Aonggu’ kabbhi malèngnga.
Nyatana jhât sabulân kantos lèma bulân taḍâ’ orèng kamalèngan polè. Acora’ aman ongghu. Orèng dhisa mellè èmmas bân sapè ta’ kabâtèr polè. Ngobu èmbi’ bân ajâm ta’ tako’ polè. Taḍâ’ orèng nyâlèp lem-malem ka kanḍhângnga.
Maso’ bulân sè kapèng pètto’, molaè bâḍâ orèng kamalèngan polè. Èmolaè ḍâri èmbi’na tatangghâna klèbun dhibi’ ma’-sèmma’. Klèbun pas langsung ngoso’ ongghu. Èyolok malèng sè la ngaollè gâji sabbân bulân arowa.
“Bâramma arèya ma’ bâḍâ orèng kamalèngan polè? Ma’ taḍâ’ ghunana abèrri’ gâji ka malèng?” Klèbun langsung ngoca’ ta’ atanya los-alosan ta’ bir-bibir polè.
“Bânnè sakanca’an panèka, Pa’ Klèbun. Pola amè’ bâḍâ malèng ḍâtèngngan ḍâri lowar. Pasèra sè onènga?”
Klèbun pagghun ngoso’; “Sèngko’ ta’ parcajâ. È ḍâlèm bulân satèya mon bâḍâ malèng polè, sèngko’ ambuwâ ta’ abhèrri’a bhèrras bân pèssè polè ka bâ’na kakabbhi. Parcoma amopakat bân malèng.”
Ollè samènggu bâḍâ ongghu orèng kamalèngan polè. Satèya sapèdâ motor anḍi’na sapopona Klèbun. Pegghel ongghu klèbun. Èpakompol polè malèngnga.
“Molaè satèya sèngko’ ambuwâ ta’ abèrri’a gâjina bâ’na kakabbhi. Tapè mon è ḍâlèm tèllo mèngghu kaaḍâ’ dhisa arèya aman ḍâri kamalèngan, sèngko’ abhèrri’a gâji polè ka bâ’na kakabbhi.”
Malèng-malèng arowa pas molè. Kantos tello mènggu pagghun lako bâḍâ orèng kamalèngan. Ahèrra klèbun mèkkèr polè, jhât taḍâ’ ghunana acaca bân malèng. Sè nyaman malèng-malèng arowa pas pancèng kaangghuy ngèco’ è sèttong roma, dhâddhi ḍhâgghi’ pas tangkèp laporraghi ka pa’ polisi. Ma’ palor ècokocowa malèng tèrros? Pajhât malèng ta’kèra bâḍâ tobhugghâ tekka’a ngèco’ saèbu taon, kajhâbhâna pas tapalang èpenthong orèng sampè’ cacat potong sokona bân tanangnga amè’ pas ambu atobhât dhâddhi malèng.
Tapè, sapa parcajâ’â ka malèng? Nyamana bhâih malèng. Lakona sè bisa ghun ngakan bân ngalèlèng. Taḍâ’ laèn. Korpoko’ nyaman ta’osa alako laèn polè.cokop ḍâri ngèco’.
By : Juwairiyah Mawardy
Sombher dhari: : Okara Madhurá
Editor : Jiddan